Lời Khuyên Cho Doanh Nghiệp Mới Thành Lập

Bước đầu khởi nghiệp luôn đầy háo hức nhưng cũng không ít thách thức. Doanh nghiệp mới thành lập cần chuẩn bị kỹ lưỡng từ khâu nghiên cứu thị trường, lập kế hoạch kinh doanh cho đến quản lý tài chính và xây dựng đội ngũ nhân sự. Trong bài viết này, chúng tôi tổng hợp những lời khuyên hữu ích và thực tế nhất giúp công ty mới có bước khởi đầu vững chắc. Từ việc hiểu rõ khách hàng, phát triển sản phẩm đến việc tuân thủ các quy định pháp lý, mỗi kinh nghiệm đều nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trẻ giảm thiểu rủi ro và phát triển bền vững. Nếu bạn đang ấp ủ kế hoạch khởi nghiệp, đừng bỏ qua những chia sẻ dưới đây để tự tin hơn trên chặng đường kinh doanh.

1. Nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng

Trước khi bắt đầu kinh doanh, việc nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng là bước không thể bỏ qua. Bạn cần hiểu rõ nhu cầu của khách hàng mục tiêu, quy mô thị trường, xu hướng tiêu dùng và cả đối thủ cạnh tranh. Thông qua nghiên cứu, doanh nghiệp mới có thể xác định được sản phẩm/dịch vụ của mình có thực sự giải quyết vấn đề của khách hàng hay không, cũng như tìm ra điểm khác biệt để cạnh tranh.

Có nhiều cách để nghiên cứu thị trường: bạn có thể khảo sát trực tuyến, phỏng vấn nhóm khách hàng tiềm năng, hoặc tham khảo các báo cáo ngành. Quan trọng là thu thập được dữ liệu thực tế, thay vì chỉ dựa vào cảm tính. Chẳng hạn, một startup công nghệ dự định phát triển ứng dụng giao hàng có thể bắt đầu bằng việc khảo sát thói quen mua sắm trực tuyến và những khó khăn khách hàng gặp phải khi đặt hàng. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp họ định hình tính năng ứng dụng sao cho phù hợp với nhu cầu thực tiễn.

Nhiều doanh nghiệp thất bại không phải vì sản phẩm kém, mà vì họ không hiểu thị trường. Một ví dụ điển hình là có những cửa hàng mở ra với sản phẩm rất tốt nhưng lại chọn vị trí hoặc phân khúc khách hàng không phù hợp, dẫn đến kinh doanh ế ẩm. Do đó, lời khuyên cho doanh nghiệp mới là hãy đầu tư thời gian nghiên cứu thị trường ngay từ đầu. Việc này giúp bạn tránh được việc tung ra sản phẩm/dịch vụ không ai cần, tiết kiệm nguồn lực và tăng cơ hội thành công khi chính thức ra mắt.

2. Lập kế hoạch kinh doanh chi tiết

Một kế hoạch kinh doanh chi tiết giống như tấm bản đồ dẫn đường cho doanh nghiệp mới. Nó bao gồm việc xác định rõ mục tiêu, chiến lược, kế hoạch marketing, dự báo tài chính và lộ trình phát triển trong những năm đầu. Việc viết ra kế hoạch kinh doanh buộc bạn phải suy nghĩ thấu đáo về mô hình hoạt động: Sản phẩm chính là gì? Khách hàng ở đâu? Làm thế nào để tiếp cận họ? Chi phí vận hành bao nhiêu và nguồn doanh thu từ đâu?

Khi có một kế hoạch rõ ràng, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc ra quyết định hàng ngày, bởi mọi hoạt động đều nên hướng tới mục tiêu đã đề ra. Ví dụ, nếu kế hoạch kinh doanh dự tính công ty sẽ đạt 1.000 khách hàng trong năm đầu, bạn sẽ xác định được cần chi bao nhiêu cho marketing, cần bao nhiêu nhân sự bán hàng để đạt mục tiêu đó. Kế hoạch cũng giúp bạn dự phòng các kịch bản khác nhau: nếu thị trường diễn biến xấu, doanh số không như mong đợi thì sẽ cắt giảm chi phí gì; hoặc nếu tăng trưởng nhanh hơn dự kiến thì cần bổ sung nguồn lực ra sao.

Nhiều startup bỏ qua bước lập kế hoạch chi tiết vì cho rằng vừa tốn thời gian vừa “đoán cũng không đúng hoàn toàn”. Thực ra, kế hoạch kinh doanh không phải là thứ cố định bất di bất dịch – bạn có thể điều chỉnh nó khi tình hình thay đổi. Nhưng việc có sẵn một khung kế hoạch sẽ giúp doanh nghiệp mới thành lập chủ động hơn, giảm thiểu những quyết định cảm tính. Đồng thời, nếu bạn cần kêu gọi vốn hoặc thuyết phục đối tác, một bản kế hoạch được chuẩn bị tốt sẽ tạo niềm tin và sự chuyên nghiệp trong mắt họ.

3. Quản lý tài chính chặt chẽ

Đối với doanh nghiệp mới, quản lý tài chính hiệu quả có ý nghĩa sống còn. Bạn cần nắm rõ tiền của công ty đang được sử dụng như thế nào, từ những khoản chi nhỏ nhất đến các khoản đầu tư lớn. Việc lập ngân sách (budget) cho từng bộ phận và theo dõi sát sao dòng tiền sẽ giúp bạn tránh được tình trạng “vung tay quá trán” trong giai đoạn đầu.

Một sai lầm phổ biến của các startup là chi tiêu quá nhiều cho những thứ chưa thực sự cần thiết. Chẳng hạn, một số công ty mới thành lập sẵn sàng bỏ số tiền lớn để thuê văn phòng sang trọng hoặc mua sắm thiết bị đắt tiền, trong khi doanh thu chưa ổn định. Kết quả là ngân sách cạn kiệt trước khi công việc kinh doanh kịp sinh lời. Lời khuyên ở đây là: hãy bắt đầu một cách tinh gọn. Chỉ chi tiền cho những hạng mục trực tiếp phục vụ hoạt động kinh doanh và tạo ra doanh thu. Những thứ chưa thật cần, có thể thuê ngoài hoặc dùng giải pháp tạm thời để giảm chi phí.

Bên cạnh việc kiểm soát chi, doanh nghiệp mới cũng cần chú ý tới quản lý dòng tiền (cash flow). Đảm bảo rằng bạn luôn có đủ tiền mặt để vận hành trong vài tháng tới, bởi việc thu tiền từ khách hàng nhiều khi không diễn ra ngay lập tức, trong khi chi phí thì luôn hiện hữu (lương nhân viên, tiền thuê địa điểm, v.v.). Bạn nên lập bảng dự báo thu chi hàng tháng, và chuẩn bị phương án dự phòng cho trường hợp thiếu hụt.

Một gợi ý hữu ích là sử dụng các phần mềm kế toán hoặc thuê một kế toán có kinh nghiệm ngay từ đầu. Họ sẽ giúp bạn thiết lập sổ sách rõ ràng, tuân thủ các quy định về thuế, và cung cấp báo cáo tài chính định kỳ. Việc quản trị tài chính chặt chẽ không chỉ giúp doanh nghiệp mới tránh được khủng hoảng tiền bạc, mà còn tạo nền tảng vững chắc để mở rộng khi cơ hội đến.

4. Xây dựng đội ngũ nhân sự chất lượng

Nhân sự là một trong những tài sản quý giá nhất của doanh nghiệp, đặc biệt đối với công ty mới thành lập. Một đội ngũ tốt có thể giúp bạn hiện thực hóa ý tưởng và đưa doanh nghiệp vượt qua những giai đoạn khó khăn ban đầu. Ngược lại, nếu tuyển dụng nhầm người hoặc thiếu gắn kết, công ty rất dễ chững lại hoặc xảy ra mâu thuẫn nội bộ.

Khi bắt đầu, bạn có thể chưa cần nhiều nhân viên, nhưng mỗi thành viên đều nên là người phù hợp và nhiệt huyết. Hãy tìm những người tin vào tầm nhìn của công ty, sẵn sàng học hỏi và đa năng. Trong môi trường startup, mỗi người thường phải kiêm nhiều vai trò, vì vậy tinh thần “lăn xả” và linh hoạt rất quan trọng. Đừng vội tuyển ồ ạt chỉ để lấp đầy chỗ trống; thay vào đó, hãy chọn lọc những cá nhân thật sự cần thiết và phù hợp với văn hóa bạn muốn xây dựng.

Bên cạnh đó, việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tích cực ngay từ đầu sẽ tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững. Hãy khuyến khích sự minh bạch, trao đổi thẳng thắn và tinh thần làm việc nhóm. Khi mọi người trong đội ngũ cảm thấy tiếng nói của họ được lắng nghe và đóng góp của họ có giá trị, họ sẽ gắn bó và cống hiến hết mình cho mục tiêu chung.

Một lời khuyên cho các doanh nghiệp mới là: “Thuê chậm, sa thải nhanh” – tức là hãy cẩn trọng trong khâu tuyển dụng, nhưng nếu phát hiện nhân sự không phù hợp thì cần mạnh dạn thay đổi sớm. Ví dụ, nếu một nhân viên liên tục gây xung đột hoặc không hoàn thành công việc, việc giữ họ lại vì cả nể có thể gây hại cho cả tập thể. Ngược lại, khi bạn có đội ngũ nhân sự chất lượng và đồng lòng, công việc dù khó khăn đến mấy cũng sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

5. Tận dụng sự hỗ trợ từ chuyên gia và mạng lưới

Khi khởi nghiệp, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia và tận dụng mạng lưới quan hệ của bạn. Không ai bắt đầu kinh doanh mà biết hết mọi thứ; việc lắng nghe lời khuyên từ những người đi trước có thể giúp bạn tránh được nhiều sai lầm đáng tiếc. Hãy tìm cho mình một (hoặc vài) mentor – đó có thể là một doanh nhân thành đạt trong cùng lĩnh vực hoặc một chuyên gia về khởi nghiệp. Mentor sẽ cho bạn góc nhìn thực tế, góp ý cho kế hoạch kinh doanh và thậm chí kết nối bạn với những nguồn lực hữu ích.

Bên cạnh đó, tham gia các cộng đồng khởi nghiệp, các hiệp hội doanh nghiệp hoặc sự kiện networking cũng là cách tuyệt vời để mở rộng mối quan hệ. Những buổi hội thảo, tọa đàm khởi nghiệp không chỉ cung cấp kiến thức mới mà còn là nơi bạn có thể gặp gỡ đối tác, khách hàng tiềm năng hoặc nhà đầu tư tương lai. Nhiều cơ hội kinh doanh được mở ra từ chính các mối quan hệ cá nhân, vì vậy hãy chủ động hòa mình vào cộng đồng doanh nhân.

Ngoài ra, chính phủ và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp (như vườn ươm doanh nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm) cũng cung cấp nhiều chương trình hữu ích. Chẳng hạn, có những khóa đào tạo miễn phí về quản trị doanh nghiệp, các cuộc thi ý tưởng kinh doanh với giải thưởng là vốn đầu tư ban đầu, hay những gói hỗ trợ tư vấn pháp lý, kế toán cho doanh nghiệp mới. Nếu bạn biết tận dụng các nguồn lực này, doanh nghiệp của bạn sẽ có thêm “đòn bẩy” để phát triển nhanh hơn và vững chắc hơn.

Tóm lại, hãy nhớ rằng bạn không đơn độc trên hành trình khởi nghiệp. Sự hỗ trợ từ bên ngoài – dù là kiến thức, kinh nghiệm hay nguồn lực – đều rất quý giá đối với doanh nghiệp mới thành lập. Học hỏi từ người khác và xây dựng một mạng lưới kết nối tốt sẽ giúp bạn đi xa hơn trên con đường kinh doanh.

6. Tuân thủ các thủ tục pháp lý và thuế ban đầu

Khi doanh nghiệp mới được thành lập, bên cạnh việc tập trung kinh doanh, bạn không thể bỏ qua các thủ tục pháp lý và nghĩa vụ thuế ban đầu. Việc tuân thủ đầy đủ ngay từ đầu sẽ giúp công ty tránh được rắc rối và chế tài không đáng có sau này.

Trước hết, sau khi nhận giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, bạn cần thực hiện một số thủ tục bắt buộc. Chẳng hạn, doanh nghiệp phải công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia trong vòng 30 ngày, khắc con dấu và thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh. Tiếp đó, các nghĩa vụ về thuế cũng cần được hoàn thành đúng hạn: đăng ký mã số thuế (thường đi kèm với mã số doanh nghiệp), kê khai và nộp thuế môn bài (thuế đăng ký kinh doanh) trong vòng 30 ngày kể từ khi thành lập, mở tài khoản ngân hàng và thông báo số tài khoản với cơ quan thuế.

Nếu doanh nghiệp có thuê nhân viên, bạn cần đăng ký lao động, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho nhân viên theo quy định. Đối với những ngành nghề kinh doanh có điều kiện, hãy chắc chắn rằng bạn đã xin các giấy phép con cần thiết trước khi hoạt động (ví dụ: giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm cho quán ăn, giấy phép phòng cháy chữa cháy cho nhà xưởng, v.v.).

Nhiều chủ doanh nghiệp mới vì mải mê lo phát triển kinh doanh mà quên mất các thủ tục hành chính, dẫn đến việc bị phạt hoặc gặp khó khăn sau này. Ví dụ thực tế: một cửa hàng kinh doanh mở ra nhưng không kịp nộp tờ khai thuế môn bài trong thời hạn quy định, kết quả bị phạt hành chính và phải nộp bổ sung, gây tốn kém và phiền hà. Những sai sót như vậy hoàn toàn có thể tránh được nếu bạn chú ý tuân thủ pháp luật.

Lời khuyên là hãy lập một checklist các việc cần làm sau khi thành lập công ty và thực hiện chúng tuần tự. Nếu bạn không rành về thủ tục, có thể thuê dịch vụ kế toán hoặc tư vấn pháp lý để hỗ trợ. Tuân thủ tốt ngay từ đầu giúp doanh nghiệp bạn xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp và yên tâm tập trung cho hoạt động kinh doanh chính.

7. Linh hoạt thích ứng và học hỏi liên tục

Thực tế kinh doanh luôn biến đổi, đặc biệt trong giai đoạn khởi nghiệp. Do đó, khả năng linh hoạt thích ứng là một phẩm chất quan trọng mà doanh nghiệp mới cần có. Kế hoạch đặt ra từ đầu có thể không hoàn toàn đúng với thực tế thị trường, vì vậy bạn cần sẵn sàng điều chỉnh chiến lược khi cần thiết. Đừng quá cứng nhắc bám vào một ý tưởng nếu dữ liệu thực tế cho thấy nó không hiệu quả – thay vào đó, hãy nhanh chóng tìm hướng đi mới phù hợp hơn.

Lịch sử kinh doanh cho thấy nhiều công ty thành công nhờ biết pivot (chuyển hướng) đúng lúc. Ví dụ, ban đầu một công ty khởi nghiệp có thể tập trung vào một sản phẩm A, nhưng khi ra thị trường, phản hồi khách hàng lại cho thấy nhu cầu thực sự nằm ở sản phẩm B. Nếu doanh nghiệp nhạy bén nhận ra và chuyển trọng tâm sang B, cơ hội thành công sẽ cao hơn nhiều so với việc cố chấp bán A trong một thị trường không mấy hào hứng.

Song song với việc thích ứng, việc học hỏi liên tục cũng không kém phần quan trọng. Người lãnh đạo doanh nghiệp mới nên không ngừng trau dồi kiến thức – từ kỹ năng quản lý, marketing cho đến hiểu biết về công nghệ mới, xu hướng thị trường. Thế giới kinh doanh thay đổi rất nhanh; những gì hiệu quả hôm nay có thể lỗi thời sau một năm. Nếu bạn chịu khó học hỏi, cập nhật, bạn sẽ luôn đi trước một bước so với đối thủ.

Hãy tạo cho mình thói quen đọc sách về kinh doanh, tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc đơn giản là học hỏi từ chính những trải nghiệm hàng ngày. Đồng thời, khuyến khích đội ngũ của bạn cũng làm điều tương tự. Một doanh nghiệp có văn hóa học tập sẽ liên tục cải tiến và tránh được nguy cơ tụt hậu. Nhớ rằng, khởi nghiệp cũng là một quá trình học hỏi – mỗi thất bại nhỏ trên đường đi đều là bài học quý để bạn trưởng thành và vững vàng hơn.

8. Chú trọng chất lượng sản phẩm và trải nghiệm khách hàng

Dù doanh nghiệp của bạn còn non trẻ, việc chú trọng đến chất lượng sản phẩm/dịch vụ và trải nghiệm khách hàng phải luôn được đặt lên hàng đầu. Trong giai đoạn đầu, danh tiếng của công ty được xây dựng từ chính những trải nghiệm đầu tiên của khách hàng. Nếu bạn làm họ hài lòng, họ không chỉ quay lại mà còn giới thiệu cho người khác – một hình thức marketing tự nhiên vô cùng hiệu quả và ít tốn kém.

Đừng vì muốn tiết kiệm chi phí hay tăng lợi nhuận nhanh mà đánh đổi chất lượng. Ví dụ, một cửa hàng ăn uống mới mở có thể thu hút đông khách nhờ quảng cáo, khuyến mãi. Nhưng nếu chất lượng món ăn hoặc phục vụ không tốt, khách hàng sẽ chỉ đến một lần rồi đi. Ngược lại, nếu bạn phục vụ một bát phở thật ngon, nhân viên thân thiện, dù quán nhỏ hay chưa có tên tuổi, khách hàng vẫn sẽ nhớ và sẵn sàng ủng hộ lâu dài.

Hãy luôn lắng nghe phản hồi của khách hàng để cải thiện. Nhiều doanh nghiệp mới đã học hỏi được rất nhiều khi chịu khó hỏi ý kiến khách về sản phẩm của mình: điểm gì tốt, điểm gì chưa hài lòng. Từ đó, họ điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ ngày một hoàn thiện hơn. Trong thời đại mạng xã hội, chỉ một lời khen hay phàn nàn của khách hàng cũng có thể lan truyền tới nhiều người. Vì vậy, đầu tư vào chất lượng và dịch vụ khách hàng là đầu tư cho uy tín thương hiệu về lâu dài.

Bên cạnh sản phẩm, trải nghiệm khách hàng bao gồm cả những tương tác nhỏ: cách bạn trả lời điện thoại, phản hồi email, hỗ trợ khi khách gặp sự cố. Hãy đảm bảo rằng khách hàng cảm nhận được sự chuyên nghiệp và tận tâm của bạn. Một doanh nghiệp mới với sản phẩm chất lượng và thái độ phục vụ tốt chắc chắn sẽ xây dựng được lòng tin – yếu tố quyết định để phát triển bền vững trong tương lai.

9. Kiên trì và quản lý kỳ vọng

Khởi nghiệp là một chặng đường nhiều chông gai, đòi hỏi sự kiên trì rất lớn từ người chủ doanh nghiệp. Không phải công ty nào cũng đạt được thành công ngay trong vài tháng đầu – thực tế, đa phần các doanh nghiệp mới cần một khoảng thời gian dài để xây dựng thị trường, tạo dựng thương hiệu trước khi thấy kết quả rõ rệt. Vì vậy, bạn cần chuẩn bị tâm lý vững vàng và quản lý tốt kỳ vọng của bản thân.

Đừng nản lòng nếu mọi thứ không bùng nổ như mong đợi. Tháng đầu tiên bán được ít hàng, chiến dịch marketing đầu tiên chưa hiệu quả, hay gặp trục trặc về sản phẩm – những điều này hoàn toàn bình thường đối với một doanh nghiệp mới. Điều quan trọng là bạn học được gì từ những trải nghiệm đó và tiếp tục bước tới. Mỗi lần vấp ngã, hãy coi đó là một bài học giúp bạn làm tốt hơn ở lần sau.

Quản lý kỳ vọng cũng có nghĩa là đặt ra những mục tiêu thực tế và có thể đạt được. Thay vì kỳ vọng sẽ “làm giàu sau một đêm”, hãy lập kế hoạch tăng trưởng từng bước một. Ví dụ, mục tiêu trong 6 tháng đầu có thể chỉ là đạt được X khách hàng trung thành, thay vì tập trung vào lợi nhuận. Khi bạn có những cột mốc nhỏ và ăn mừng mỗi khi đạt được, tinh thần của bạn và đội ngũ sẽ được duy trì tích cực.

Cuối cùng, kiên trì không có nghĩa là bảo thủ. Bạn cần kiên định với tầm nhìn dài hạn, nhưng đồng thời linh hoạt trong cách thức thực hiện (như đã đề cập ở trên về sự thích ứng). Nếu một chiến lược không hiệu quả, hãy thử phương án khác thay vì bỏ cuộc. Nhiều doanh nhân thành công chia sẻ rằng điểm khác biệt lớn nhất giữa người thất bại và người thành công chính là ở sự kiên trì vượt qua giai đoạn khó khăn. Vì thế, hãy luôn giữ vững đam mê và nhớ lý do vì sao bạn bắt đầu – đó sẽ là động lực giúp bạn kiên trì đến cùng.

Kết luận: Trên đây là những lời khuyên cho doanh nghiệp mới thành lập được đúc kết từ kinh nghiệm thực tế. Khởi nghiệp chưa bao giờ dễ dàng, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần cầu tiến, bạn hoàn toàn có thể xây dựng nền móng vững chắc cho doanh nghiệp của mình. Chúc bạn gặt hái nhiều thành công trên con đường đã chọn!